Re: [gnu-pl] Tłumaczenie: philosophy/wsis-2003

[Jakub Żuralski]

Propozycja tłumaczenia http://www.gnu.org/philosophy/sco/sco-gnu-linux.html

Jakub Żuralski

P.S. Aż mi głupio, że zabrało mi to tyle czasu... z czego większość na
mobilizację ;)
SCO, GNU i Linux

autor: Richard Stallman

This article was first published on ZDNet.

Pierwotnie artyku³ ukaza³ siê w ZDNet.

SCO's contract dispute with IBM has been accompanied by a smear campaign against the whole GNU/Linux system. But SCO made an obvious mistake when it erroneously quoted me as saying that "Linux is a copy of Unix." Many readers immediately smelled a rat--not only because I did not say that, and not only because the person who said it was talking about published ideas (which are uncopyrightable) rather than code, but because they know I would never compare Linux with Unix.

Sporowi o umowê pomiêdzy IBM i SCO towarzyszy brudna wojna wytoczona ca³emu systemowi GNU/Linux. SCO pope³ni³o jednak oczywisty b³±d mylnie przypisuj±c mi wypowied¼ "Linux jest kopi± Uniksa". Wielu czytelników od razu wyczu³o pismo nosem -- nie tylko dlatego, ¿e tego nie powiedzia³em, i nie tylko dlatego, ¿e osoba która to powiedzia³a nie mówi³a o kodzie lecz o opublikowanych pomys³ach (których nie mo¿na zastrzec), ale dlatego ¿e wiedzieli, ¿e nigdy nie przyrówna³bym Linuksa do Uniksa.

Unix is a complete operating system, but Linux is just part of one. SCO is using the popular confusion between Linux and the GNU/Linux system to magnify the fear that it can spread. GNU/Linux is the GNU operating system running with Linux as the kernel. The kernel is the part of the system that allocates the machine's resources to the other programs you run. That part is Linux.

Unix jest kompletnym systemem operacyjnym a Linux tylko fragmentem systemu. Dla zwiêkszenia efektu sianej przez siebie grozy SCO wykorzystuje czêste nieporozumienie traktuj±c Linuksa i system GNU/Linux jak jeden byt. GNU/Linux to system operacyjny GNU z Linuksem w roli j±dra. J±dro to czê¶æ systemu przydzielaj±ca zasoby komputera innym uruchamianym programom. Tak± czê¶ci± jest Linux.

We developed GNU starting in 1984 as a campaign for freedom, whose aim was to eliminate non-free software from our lives. GNU is free software, meaning that users are free to run it, study it and change it (or pay programmers to do this for them), redistribute it (gratis or for a fee), and publish modified versions. (See an overview of the GNU project.)

GNU rozwijali¶my od 1984 roku jako kampaniê dla wolno¶ci, której celem by³o wyeliminowanie nie-wolnego oprogramowania z naszego ¿ycia. GNU jest wolne, co oznacza, ¿e u¿ytkownicy maj± swobodê wykonywania, studiowania i wprowadzania zmian (czy te¿ p³acenia programistom, aby wprowadzili te zmiany dla nich), rozprowadzania (za darmo lub za op³at±) oraz publikowania zmienionych wersji. (Proszê zerkn±æ na przegl±d projektu GNU.)

In 1991, GNU was mostly finished, lacking only a kernel. In 1992, Linus Torvalds made his kernel, Linux, free software. Others combined GNU and Linux to produce the first complete free operating system, GNU/Linux. (See our GNU/Linux FAQ.) GNU/Linux is also free software, and SCO made use of this freedom by selling their version of it. Today, GNU runs with various kernels including Linux, the GNU Hurd (our kernel), and the NetBSD kernel. It is basically the same system whichever kernel you use.

W 1991 roku GNU by³o ju¿ prawie skoñczone, brakowa³o tylko j±dra. W 1992 Linus Torvalds stworzy³ swoje j±dro, Linux - wolny program. Inni scalili GNU z Linuksem i tak powsta³ pierwszy kompletny wolny system operacyjny: GNU/Linux. (Proszê zajrzeæ do naszego FAQa o GNU/Linuksie.) GNU/Linux tak¿e jest wolnym oprogramowaniem i SCO wykorzysta³o tê wolno¶æ sprzedaj±c swoj± wersjê tego systemu. Dzi¶ GNU dzia³a z ró¿nymi j±drami, w tym: Linuksem, GNU Hurdem (naszym j±drem) oraz j±drem NetBSD. W gruncie rzeczy jest to ten sam system, obojêtnie którego j±dra siê u¿yje.

Those who combined Linux with GNU didn't recognize that's what they were doing, and they spoke of the combination as "Linux". The confusion spread; many users and journalists call the whole system "Linux". Since they also properly call the kernel "Linux", the result is even more confusion: when a statement says "Linux", you can only guess what software it refers to. SCO's irresponsible statements are shot through with ambiguous references to "Linux". It is impossible to attribute any coherent meaning to them overall, but they appear to accuse the entire GNU/Linux system of being copied from Unix.

Ludzie, którzy po³±czyli Linuksa z GNU zdawali siê nie dostrzegaæ faktu [przepraszam, ze tlum. niedokladne, ale to najblizsza rzecz jaka przyszla mi na mysl - wiem, zle ze wprowadzilem sarkazm], ¿e w³a¶nie to robili i o tym po³±czeniu mówili "Linux". Nieporozumienie upowszechni³o siê, wielu u¿ytkowników i dziennikarzy nazywa ca³y system "Linuksem". Zamieszanie pog³êbia siê, poniewa¿ z drugiej strony na j±dro poprawnie mówi± "Linux": mo¿na tylko zgadywaæ, o którym oprogramowaniu siê mówi, gdy w zdaniu u¿yto s³owa "Linux". Rzucane przez SCO nieodpowiedzialne wypowiedzi SCO s± przeszyte niejednoznacznymi odniesieniami do "Linuksa". [znowu, niedokladnie, ale chyba akceptowalnie]. Nie jest mo¿liwe przypisanie ich ogó³owi ¿adnego spójnego znaczenia, ale zdaj± siê oskar¿aæ ca³y system GNU/Linux o to, ¿e zosta³ skopiowany z Uniksa. 

The name GNU stands for "GNU's Not Unix". The whole point of developing the GNU system is that it is not Unix. Unix is and always was non-free software, meaning that it denies its users the freedom to cooperate and to control their computers. To use computers in freedom as a community, we needed a free software operating system. We did not have the money to buy and liberate an existing system, but we did have the skill to write a new one. Writing GNU was a monumental job. We did it for our freedom, and your freedom.

Nazwa GNU to skrót od ,,GNU's Not Unix" (GNU to Nie Unix). Sensem stworzenia GNU jest w³a¶nie to, ¿e nie jest to Unix. Unix jest i zawsze by³ oprogramowaniem nie-wolnym, czyli nie daj±cym u¿ytkownikom wolno¶ci wspó³dzia³ania [jestem w kropce, tego slowa nie rozumiem...] oraz kontroli nad w³asnymi komputerami. Aby jako spo³eczno¶æ swobodnie u¿ywaæ komputerów potrzebujemy wolnego systemu operacyjnego. Nie mieli¶my pieniêdzy aby wykupiæ i ,,uwolniæ" istniej±cy system, ale mieli¶my zdolno¶ci do napisania nowego. Pisanie GNU by³o monumentaln± prac±. Zrobili¶my to dla naszej wolno¶ci, i wolno¶ci waszej.

To copy Unix source code would not be ethically wrong, but it is illegal; our work would fail to give users lawful freedom to cooperate if it were not done lawfully. To make sure we would not copy Unix source code or write anything similar, we told GNU contributors not even to look at Unix source code while developing code for GNU. We also suggested design approaches that differ from typical Unix design approaches, to ensure our code would not resemble Unix code. We did our best to avoid ever copying Unix code, despite our basic premise that to prohibit copying of software is morally wrong.

Skopiowanie kodu ¼ród³owego Uniksa nie by³oby z³e z etycznego punktu widzenia, ale by³oby nielegalne; Nasza praca nie osi±gnê³aby celu jakim by³o danie u¿ytkownikom wolno¶ci wspó³dzia³ania[???] w zgodzie z prawem, je¿eli nie by³aby wykonana w zgodzie z tym prawem. Aby upewniæ siê, ¿e nie skopiujemy kodu ¼ród³owego Uniksa ani nie napiszemy czego¶ podobnego, nakazali¶my wolontariuszom GNU aby nawet nie zerkali na kod ¼ród³owy Uniksa podczas pracy nad kodem GNU. Zasugerowali¶my równie¿ metody projektowe, które odbiegaj± od typowych podej¶æ do projektów systemów uniksowych, aby mieæ pewno¶æ, ¿e nasz kod nie bêdzie przypomina³ kodu Uniksa. Robili¶my co w naszej mocy, aby zawsze unikaæ kopiowania tego¿ kodu, pomimo naszej podstawowej zasady, ¿e zabranianie kopiowania [wzorowania siê na?] oprogramowania jest moralnie z³e.

Another SCO tool of obfuscation is the term "intellectual property". This fashionable but foolish term carries an evident bias: that the right way to treat works, ideas, and names is as a kind of property. Less evident is the harm it does by inciting simplistic thinking: it lumps together diverse laws--copyright law, patent law, trademark law and others--which really have little in common. This leads people to suppose those laws are one single issue, the "intellectual property issue", and think about "it"--which means, to think at such a broad abstract level that the specific social issues raised by these various laws are not even visible. Any "opinion about intellectual property" is thus bound to be foolish. (See our list of words to avoid.)

Jeszcze jednym narzêdziem s³u¿±cym zaciemnieniu umys³ów u¿ywanym przez SCO jest wyra¿enie "w³asno¶æ intelektualna". Ten równie modny co g³upi termin naznaczony jest pewnym skrzywieniem: niesie ze sob± tre¶æ sugeruj±c±, ¿e jedynym prawid³owym sposobem traktowania prac, pomys³ów i nazw jest traktowanie ich jak jeden z rodzajów w³asno¶ci. Mniej oczywista jest szkoda jak± wyrz±dza prowokuj±c uproszczony sposób my¶lenia: zbija w jedno ró¿ne prawa--prawa autorskie, patentowe, dotycz±ce znaków handlowych oraz inne--które w rzeczywisto¶ci maj± ze sob± niewiele wspólnego. To prowadzi ludzi do przypuszczeñ, ¿e te prawa obejmuj± jedn± kwestiê, ,,problem w³asno¶ci intelektualnej" i prowadzi do my¶lenia o ,,nim"--co oznacza my¶lenie na tak wysokim poziomie abstrakcji, ¿e szczegó³owe zagadnienia spo³eczne poruszane przez te ró¿norodne prawa nie s± w ogóle dostrzegane. Ka¿da ,,opinia o w³asno¶ci intelektualnej" musi wiêc zostaæ nazwana g³upi±. (Proszê zobaczyæ nasz± listê unikanych s³ów.)

In the hands of a propagandist for increased copyright or patent powers, the term is a way to prevent clear thinking. In the hands of someone making threats, the term is a tool for obfuscation: "We claim we can sue you over something, but we won't say what it is."

W ustach propagandysty zwiêkszania zasiêgu praw autorskich i patentowych termin ten jest sposobem na zapobie¿enie jasnego my¶lenia. W ustach kogo¶ rzucaj±cego gro¼bami termin ten jest narzêdziem zaciemnienia: ,,Twierdzimy, ¿e mo¿emy ciê o co¶ zaskar¿yæ, ale nie powiemy o co."

In an actual lawsuit, such ambiguity would make their case fail, or even prevent it from getting off the ground. If, however, SCO's aim is to shake the tree and see if any money falls down, or simply to spread fear, they may regard vagueness and mystery as advantageous.

W przypadku prawdziwego procesu taka niejednoznaczno¶æ spowodowa³aby przegranie sprawy, albo nawet zapobieg³aby jej zapocz±tkowaniu. Je¿eli jednak celem SCO jest potrz±¶niêcie drzewem i sprawdzenie czy spad³y jakie¶ banknoty albo po prostu zasianie strachu, to nieprecyzyjno¶æ i tajemniczo¶æ mo¿e byæ przez nich uznawane za korzystne.

I cannot prognosticate about the SCO vs IBM lawsuit itself: I don't know what was in their contract, I don't know what IBM did, and I am not a lawyer. The Free Software Foundation's lawyer, Professor Moglen, believes that SCO gave permission for the community's use of the code that they distributed under the GNU GPL and other free software licenses in their version of GNU/Linux.

Nie potrafiê prognozowaæ przebiegu samego procesu s±dowego pomiêdzy SCI i IBM. Nie wiem co by³o w ich umowie, nie wiem co IBM zrobi³, no i nie jestem prawnikiem. Prawnik Free Software Foundation, Professor Moglen wierzy, ¿e SCO zezwoli³o na publiczne u¿ycie kodu rozpowszechnionego przez nich na licencji GNU GPL i innych licencji wolnego oprogramowania w ich wersji GNU/Linuksa.

However, I can address the broader issue of such situations. In a community of over half a million developers, we can hardly expect that there will never be plagiarism. But it is no disaster; we discard that material and move on. If there is material in Linux that was contributed without legal authorization, the Linux developers will learn what it is and replace it. SCO cannot use its copyrights, or its contracts with specific parties, to suppress the lawful contributions of thousands of others. Linux itself is no longer essential: the GNU system became popular in conjunction with Linux, but today it also runs with two BSD kernels and the GNU kernel. Our community cannot be defeated by this.

Mogê jednak odnie¶æ siê do szerszego zagadnienia zwi±zanego z takimi sytuacjami. Trudno oczekiwaæ, ¿e w ponad pó³milionowej spo³eczno¶ci rozwijaj±cej oprogramowanie nie zdarz± siê plagiaty. Ale to nie katastrofa. Odrzucamy taki materia³ i kontynuujemy prace. Je¿eli do Linuksa dodano jaki¶ nieuprawniony materia³, twórcy j±dra dowiedz± siê o nim i zast±pi± go innym. SCO nie mo¿e u¿ywaæ swoich praw autorskich albo swoich umów z konkretnymi stronami do blokowania legalnego wk³adu innych. Sam Linux nie jest ju¿ nawet sednem sprawy: system GNU sta³ siê popularny w po³±czeniu z Linuksem, ale dzi¶ dzia³a równie¿ z dwoma j±drami BSD oraz j±drem GNU. Naszej spo³eczno¶ci nie da siê pokonaæ za pomoc± takich wybiegów.

Other Texts to Read related to SCO.

Inne teksty do przeczytania zwi±zane z SCO .