Re: [www-tr-comm] Re: Gnu.Org'daki Makalelerin Çevirisi Hakkında

[Ali Servet Dönmez]

On Sat, 2008-08-30 at 20:25 +0300, Firat Ozgul wrote: 
[...]
> 
> Sabırsızlıkla bekliyorum. 
> 
Genel GNU/Emacs (Emacs) kültürü:
--------------------------------

1) GNU/Emacs (Emacs) ve PO "mode"u yükle (Pardus? Pisi? Kuçu? Kaptan?).
Ben "GNU Emacs 23.0.60.1" kullanıyorum.

2) Ekte gönderdiğim _emacs dosyasını ~/.emacs olarak kaydet. Emacs bu
LISP kodunu her başlangıçta çalıştıracaktır. Neden, nasıl, vb. bunun da
detaylarına girmiyorum şu anda. Zamanla işlevini öğrendikçe yeni kodlar
ekleyebilir ya da değiştirebilirsin, ancak şimdilik bu böyle kalsın.

3) Önbilgi: Emacs'deki şunu şunu yap derken genelde M-? ya da C-? gibi
('?' yerine herhangi birşey geliyor; örneğin C-x ya da M-q, vb.) bir
ifade kullanırız. Burada anlatılmak istenen aslında şöyle:

* M-? -> ALT-?
* C-? -> CTRL-?

Kullanışsız (ve hiç de gerçek olmayan), ancak anlaşılır bir örnek vermek
gerekirse: meşhur "CTRL+ALT+DEL", Emacs'de kültüründe şöyle ifade
edilir: "C-M-DEL".

Eğer GUI kullanıyorsan, aşağıda göreceğin işlevlerin birçoğunu
menülerden de verebilirsin, ancak Emacs ile çalışırken elini klavyeden
kaldırmamanın ne kadar tatlı birşey olduğunu öğreneceksin. Fare mi?
Ha-ha! =)

3) Emacs'i başlatmak için (Masaüstü ortamının menüsünden ziyade),
terminalden;

* $ emacs: Emacs'i GUI'si ile başlatır

* $ emacs -nw: Emacs'i GUI'siz başlatır, dolaisiyle kullanmayı hiç
bilmediğim "vi" tadında birşey olur sanıyorum. (Genelde benim tercihim
bu seçenek oluyor, ancak değişen birşey yok...)

4) Başka hiçbirşey yapmadan (!) Emacs'i kapatmak için C-x C-c yapmak
yeterli olur.

Not (1): Dikkat edersen burada birbiri ardına iki işlev veriyorsun,
ancak Emacs ilk C-x'i birşey yapmadan ikinci işlev nedir acaba diye
meraklı meraklı bekliyor. Bu normal.

Not (2): Peşpeşe olan iki işlevin de başında "C-" olduğundan dolayı
aslında bu işlevi parmağını hiç "C-"nin üzerinden kaldırmadan da
verebilirsin (Sanki C-xc'ymiş gibi, ancak bunu böyle söylemek olmaz,
yine de C-x C-c diye söylenir)

5) Eğer C-? M-? ıvır zıvır basarken yanlışlık yaparsan, kafan karışırsa
ya da benzeri bir sorun olursa, her an C-g yaparak o anda vermekte
olduğun işlev her neyse onu iptal edebilirsin. Bu herzaman, heryerde,
herkoşulda geçerlidir; dolaisiyle güzel birşey... Unutmamak lazım,
ileride lazım olacak, unutma, sakın, sakın ha, aman derim! O halde ne
dedik? *** C-g ***

Not: Aklında bulunsun, aslında bu kafa karıştırıcı gibi görünen bütün
C-?'ler aslında daha uzun ve daha anlaşılır isimlere sahip olan
işlevlerin kısayollarıdırlar ("binding" diyorlar). Örneğin:

Not (1): C-x C-c yerine "M-x save-buffers-kill-terminal" yazabilirsin.

Not (2): Şu sonuç da çıkıyor: C-x ile başlıyorsa ardından kısa bir ad
(daha uzun adı olan bir işlevin "binding"i), eğer M-x ile başlıyorsa
işlevin (aslında bir LISP işlevi, tıpkı sana gönderdiğim ~/.emacs
dosyasında olduğu gibi) tam adı. İşlev adları, zorunlu olmasa da,
genelde bam-bum-dan-dun gibi aralarına tire koyarak seçilmiştir.

6) Herhangi bir tipten bir dosya açmak için (varolan ya da henüz
varolmayan bir dosya da olabilir) C-x C-f kullanırsın (ya da uzunca M-x
find-file). Buradan Emacs'in bir dosyayı açmak yerine aslında bir
dosyayı "bulmak" mantığını kullandığını anlamak zor değildir.

Eğer Emacs dosyayı bulursa (yani daha önceden öyle bir dosya varsa), o
halde bu dosyayının içeriğini bir "buffer"a kopyalar ve senin ekranında
görüntüler. Eğer bulmaya çalıştığın dosya yoksa o halde Emacs yine de
bir buffer açar, ancak bu sefer içi boş olur.

Not (1): Bu sayede iki işi bir arada öğrenmiş oldun: Dosya açmak ve yeni
bir dosya yaratmak.

Not (2): Ayrıca bil ki buffer üzerinde yapacağın hiçbir değişiklik sen
özellikle buffer'ı kaydetmediğin sürece disk üzerinde bir etki
yaratmayacaktır. Yani aslında açtığın dosyanın bir kopyası üzerinde
çalışıyorsun, gerçek dosyaya dokunmuyorsun. Bu da güzel... =D

7) Dosya böyle kaydedilir: C-x C-s (M-x save-buffer).

Not (1): Eğer bir buffer'da açtığın andan itibaren herhangi bir
değişiklik yapar da, buffer'ı kaydetmeden kapatmaya çalışırsan; o halde
Emacs bunu sana ekranın altında (mini-buffer denen yerde) söylecektir.
Örneğin;

$ emacs -nw
C-x C-f ~/deneme
[birşeyler yaz, sil, vb.]
C-x C-c
-> Save file /home/<kullanıcıadı>/deneme? (y, n, !, ., q, C-r, d or C-h)

Bunun detayına girmek istemiyorum. 'y'ye (yes) basarsan kaydedersin,
'n'ye (no) basarsan kaydetmeden kapatırsın.

Not (1): Pekiyi ya aslında kapatmak istemediğinin farkına varırsan
n'olucak? (İpucu: bkz. madde 5 =))))

Aslında genelde bu noktaya gelindiğinde Emacs'in yardım sistemiyle
ilgili şeyler öğretilmeye başlanır. Ancak ben şu anda bu zaman kaybı
olur diye düşünüyorum, çünkü yardım sistemini anlatabilmem için
öncelikle bir pencerede birden fazla buffer'ın açılması ve bunları
pencereyi parçalara bölerek nasıl aynı anda görüntüleyebileceğin,
bunların nasıl açılıp kapanacağını vb. anlatmam gerekir. Dolaisiyle bunu
bilinçli olarak atlıyorum. Yine de kendi kendine karıştırmak istersen
diye: C-h ? (evet bu kez soru işaretine tuşuna klavyende gerçekten
basıyorsun) (M-x help-for-help)

Emacs ile PO kültürü:
---------------------

8) Eğer yukarıda anlattığım şekilde bir PO dosyasını (örneğin
home.tr.po) PO mode'u yüklü Emacs ile açarsan otomatik olarak PO mode'u
devreye girecektir.

Acaba herşey yolunda mı değil mi diye anlamanın daha teknik yolları olsa
da, ben daha çabuk sonuca gidilen ve daha anlaşılır olan bir yöntem
öneriyorum:

Dosyayı açar açmaz C-d (M-x delete-char, ya da bildiğimiz klavyenin
üzerindeki DEL tuşu) içinde ne var ne yok silmeye çalış. Eğer bunda
başarılı oluyorsan, dosyayı kaydetmeden kapat, çünkü PO modu devrede
değil demektir. Bunun aksine eğer mini-buffer'da "Buffer is read-only:
#<buffer badabada.tr.po>" mesajını da görüyorsan herşey yolunda
demektir.

Bunun sebebi Emacs'in PO dosyasını sanki düz bir metin dosyasıymış gibi
düzenlemene izin vermemesi. Böyle olması takdir edersin ki çok
avantajlı, çünkü PO dosyasının yapısı itibariyle, konulacak fazladan bir
karakter birçokşeyleri değiştirebiliyor; neyse lafı uzatmıyorum: bu
böyle! =)

Gelelim neler yapılabileceğine:

'h' (Evet, C-h falan değil, yalnızca 'h') tuşuna basarak, Emacs PO
modunda neler yapılabileceğinin listesini alabilirsin. (Bilgin olsun
diye söylüyorum bu yardım'dan çıkmanın yolu ise tahmin edebileceğin gibi
'q'ya (yalnızca 'q') basmak.)

Bu listede seni en çok ilgilendirebileceklerini düşündüklerim (satır
başlarındaki yıldızlar yalnızca maddeleri birbirinden ayırmak için,
tıpkı bu yazının yukarıda kalan kısmında olduğu gibi):

* '<': (sol) En baştaki çevrilebilecek yazıya git
* '>': (sağ) En sondaki çevrilebilecek yazıya git
* SPC: (boşluk/aralık tuşu) Bulunduğun noktadan otomatik olarak
çevrilebilecek ilk yazıya git

* 'n': (next) Bir sonraki nesneye git (tipi ne olursa olsun)
* 'p': (previous) Bir önceki nesneye git (tipi ne olursa olsun)

* 't': (translated) Bir sonraki çevrilmiş yazıya git
* 'T': Bir önceki çevrilmiş yazıya git
* 'u': (untranslated) Bir sonraki çevrilmemiş yazıya git
* 'U': Bir önceki çevrilmemiş yazıya git

* RET: (enter/return tuşu) Çevirilebilecek bir yazının üzerinde dururken
basarsan ekran ikiye bölünerek üst bölümde özgün yazıyı, alt bölümde ise
kendi yazdığın ya da yazacağın çeviriyi görüyorsun. Çevirini
tamamladıktan sonra C-c C-c yaparak çevirini kaydeder, tam ekrana geri
dönersin; eğer C-c C-k yaparsan çevirini kaydetmez (yani kaybeder) ve
tam ekrana geri dönersin.

* 'V': Ekran ikiye bölünür (öncesinde buffer'ı kaydetmeni isteyebilir
(y/n dersin olur biter)) ve aşağıdaki bölümde çeviri hakkındaki
bilgileri (ne hatalar var, kaçı çevrilmiş, kaçı çevrilmemiş, vb.);
istediğin bilgiyi aldıktan sonra "C-x 1" ile yalnızca tam ekrana
dönebilirsin.

* 'E': PO modunu geçici olarak kapatır, dosyayı düz bir metin dosyası
gibi düzenleyebilirsin (hiç tavsiye etmiyorum)

* 'Q': Kaydetmeden, hiçbirşey sormadan etmeden küt diye dosyayı kapatır,
bütün çalışmanı kaybedersin.

* 'q': Güzel güzel kapatır, kaydetmediysen sorar, vb. (Aynı işi daha
önce öğrendiğin C-x C-c ile de yapabilirsin, ancak hani PO mode'undayız
ya havası bozulmasın =))

Diğer:
------

Bu noktada "fuzzy" bir çeviri ne demektir, bunun hakkında bilgin var mı
bana söyle lütfen; eğer yoksa şu aşamada bununla kafanı karıştırmak ya
da dürüst olmak gerekirse parmaklarımı yormak istemiyorum =)

Birşeyi atlamadığımı umuyorum, çok hızlı yazdım, eğer hatalarım varsa
affola!

LCV!

Saygılar,
Ali

[...] 

-- 
Ali Servet Dönmez <address@hidden>

_emacs
Description: Text document

signature.asc
Description: This is a digitally signed message part